.
Όταν κοιτάς βράδι τον Ουρανό της Αθήνας (σε κάποια ακρογιαλιά της) βλέπεις το Φεγγάρι, βλέπεις και τον Αυγερινό ή την Πούλια και αυτό είναι όλο. Μια υποψία από διάσπαρτα αχνά φωτάκια που δεν μοιάζουν βέβαια με άστρα αλλά κάπως έτσι δείχνουν, επιβεβαιώνει απλά ότι αυτό που ξέρεις από τα βιβλία ότι υπάρχει (ο γαλαξίας, τα άστρα, το σύμπαν...) υπάρχει πραγματικά κι ας μην το βλέπεις εσύ ο κάτοικος της πόλης.
Οι αρχαίοι, και μαζί τους όλοι όσοι δεν γεύτηκαν στην ζωή τους τον ηλεκτρισμό και τα συνακόλουθά του, έβλεπαν πάντα τον ουρανό έναστρο και σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Κι όχι στη χάση και στη φέξη αλλά ΚΑΘΕ ΒΡΑΔΙ συνεχώς και για όλη τους τη ζωή. Δεν ... έψαχναν τον Ουρανό, τον είχαν πάνω από το κεφάλι τους ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ. Έπρεπε να του κρυφτούν για να μην τον βλέπουν. Τι απλούστερο συνεπώς από το να είναι όλοι τους μαθητευόμενοι αστρονόμοι, αστρολόγοι κλπ. και να έχουν για τον Ουρανό, για τις κινήσεις της σελήνης, για τη κίνηση του Άρη, της Αφροδίτης, του Ήλιου, μια πολύ πιο απτή εικόνα από εκείνη που έχουμε εμείς σήμερα. Οι δικές μας γνώσεις ίσως είναι πιο σωστές βασισμένες στα γιγαντιαία τηλεσκόπια και στο σύνολο της επιστήμης, όμως είναι γνώσεις θεωρητικές, που τις διαβάζουμε, ενώ εκείνων, των προηλεκτρικών ανθρώπων, ήταν γνώσεις εμπειρικές, που τις ζούσαν και τις πίστευαν σαν την καθημερινότητά τους.
Πίστευαν ότι η Γη ήταν βασικά ο κόσμος και όλα τα άλλα γύριζαν γύρω της, ή έστω ότι η Γη γύριζε μαζί με όλα τα άλλα γύρω από τον Ήλιο. Είτε ήταν κέντρο του κόσμου η Γη, είτε ήταν ο Ήλιος, πάντως το Ηλιακό μας σύστημα ήταν ο κόσμος όλος και τα άστρα τρύπες στον Ουρανό. Τότε ο κόσμος ήταν μικρός αλλά άπειρος. Για να πας στον Ήλιο ή το φεγγάρι έπρεπε να είσαι Θεός. Για να πας στο Ναύπλιο ήθελες 2-3 μέρες τουλάχιστον, και για την Περσία ένας μήνας δεν έφτανε ούτε στους αγγελιαφόρους του Μεγάλου Βασιλιά. Σήμερα το ταξίδι ως το Κάιρο είναι λιγότερο από δυο ώρες και στο Ναύπλιο πάει κανείς αυθημερόν εκδρομή. Στην Επίδαυρο πας για μια θεατρική παράσταση όταν κάποτε το ταξίδι στα Μέγαρα ήθελε μια μέρα. Τα νέα από την Αμερική για Ομπάμα και Μακκέην μας φαίνονται δικά μας καθημερινά νέα και από το Πεκίνο βλέπαμε σε ζωντανή σύνδεση τους αγώνες. Αμερική και Πεκίνο ήταν άγνωστα μέρη και η μετάδοση της εικόνας από αυτά τα απίθανα μέρη σε ζωντανή σύνδεση ξεπερνούσε την οποιαδήποτε φαντασία, ήταν σαν να λες σήμερα για διακτινισμούς στον Άλφα Κενταύρου και για ταξίδια έξω από το Σύμπαν.
Ο Κόσμος μεγάλωσε τρομερά στη θεωρία και μίκρυνε φοβερά στην πράξη. Όλοι είναι πια στη γειτονιά μας και δεν υπάρχουν ούτε χώρες των Εσπερίδων, ούτε Λίμνες όπως η Αχερουσία που να βγάζουν σε άλλους κόσμους. Όλα είναι δίπλα μας, κοντινά, προσπελάσιμα, έστω και με τη φαντασία, έστω και με τη βοήθεια των Μέσων. Ξεπερνάμε το Ηλιακό σύστημα με δορυφόρους, διαστημόπλοια κλπ. αλλά δεν βλέπουμε ούτε καν τον Ουρανό το βράδι. Πάμε στο Ναύπλιο, που έλεγα προηγουμένως και ΟΛΑ όσα βλέπουμε κι ακούμε στη διαδρομή είναι ένας αυτοκινητόδρομος και μια χιλιοπαιγμένη κασέτα. Κάποτε ένα ταξίδι μέχρι το Λαύριο θα ήταν ένας κόσμος χρωμάτων, μυρωδιών, ανθρώπων, γεγονότων, ένα βιβλίο ολόκληρο. Σήμερα είναι ένα "τσαφ" από το οποίο δεν μένει τίποτε σαν κατακάθι. Ο κόσμος μεγάλωσε στη θεωρία και μίκρυνε στην πράξη.
