Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009

Το Θεμιστόκλειο

Στην Δραπετσώνα και στον χώρο του πρώην εργοστασίου Λιπασμάτων, βρίσκεται ένα ταφικό μνημείο του Θεμιστοκλή. Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι ο Θεμιστοκλής είναι ο μεγάλος Αθηναίος στρατηγός και ηγέτης, ανέδειξε τον Πειραιά σαν πόλη και μετέτρεψε την Αθήνα σε μεγάλη ναυτική υπερδύναμη της εποχής της. Ο νικητής της μάχης της Σαλαμίνας ωστόσο, ακολούθησε την μοίρα πολλών ένδοξων τέκνων της Ελλάδας και κάποια στιγμή εξοστρακίστηκε. Διώχθηκε από τους αριστοκρατικούς αντιπάλους του και κατέφυγε στην Περσία για προστασία. Έμεινε στα απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας και πέθανε στη Μαγνησία όπου και ετάφη. Κάποια χρόνια μετά τον θάνατό του, φίλοι του πολιτικοί και θαυμαστές του μετέφεραν τα οστά και έφτιαξαν ένα ταφικό μνημείο προς τιμήν του απέναντι από το σημείο όπου δοξάστηκε, στο σημείο που βρίσκεται στην έξοδο του λιμένα του Κανθάρου (του κεντρικού λιμανιού του Πειραιά) και απέναντι ακριβώς από την Ψυτάλλεια. Το μαρτυρούν αυτό ο Θουκυδίδης, ο Παυσανίας και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς. Αυτόπτης μάρτυρας του Θεμιστόκλειου ήταν και ο Πλούταρχος. Ο χώρος του μνημείου το «Θεμιστόκλειον», βρίσκεται στην παραλία του εργοστασίου Λιπασμάτων και η περιγραφή του χώρου του ταφικού μνημείου από τον Διόδωρο τον Περιηγητή (κατ’ άλλους Θεόδωρο) που τον επισκέφτηκε κάποια χρόνια αργότερα δεν αφήνει την παραμικρή αμφιβολία. Λέει συγκεκριμένα ο Πλούταρχος για τον Διόδωρο :

«Διόδωρος δ’ ο περιηγητής εν τοις περί μνημάτων είρηκεν, ως υπονοών μάλλον ή γιγνώσκων, ότι περί τον λιμένα του Πειραιώς, από του κατά τον Άλκιμον ακρωτηρίου, πρόκειταί τις οίον αγκών και κάμψαντι τούτον εντός, ή το υπεύδιον της θαλάττης, κρηπίς εστιν ευμεγέθης και το περί αυτήν βωμοειδές, τάφος Θεμιστοκλέους»

Στον χώρο και στο περιγραφόμενο σημείο υπάρχουν υπολείμματα του ταφικού μνημείου όμως χρειάζεται ανασκαφή για να βρεθούν τα αρχαία και να αναδειχθεί το σπουδαίο αυτό μνημείο. Για όσο καιρό λειτουργούσαν τα Λιπάσματα, το ταφικό μνημείο έμενε περιτοιχισμένο αλλά και καλυμμένο από χώματα, χημικά και απορρίμματα. Οι αρμόδιοι του εργοστασίου διέδιδαν ότι το ταφικό μνημείο είναι …. «φάρος»!!! και ότι ο τάφος βρίσκεται στην απέναντι ακτή, στη Φρεαττύδα. Ήταν μια απαράδεκτη και εγκληματική ενέργεια ανθρώπων που δεν νοιάζονταν παρά για τα κέρδη τους. Έσβηναν την ιστορία της πόλης και αν ήταν δυνατόν θα εξαφάνιζαν κάθε ίχνος της. Υπάρχουν όμως τα γραπτά των αρχαίων συγγραφέων, οι παλιοί χάρτες που δείχνουν την ύπαρξη του μνημείου (tombe) και αναφορές ανθρώπων όπως ο Δραγάτσης που κατέδειξαν και το μνημείο αλλά και τον ακριβή τόπο στον οποίο βρίσκεται.
Όσο λειτουργούσε ο εργοστάσιο και η Δημοκρατία χώλαινε, όλα ήταν δύσκολα. Ωστόσο τώρα πια τίποτα δεν εμποδίζει την ανάδειξη του μνημείου και την απόδοσή του στους κατοίκους, τους επισκέπτες και ολόκληρο τον κόσμο του οποίου η Αρχαία Ελλάδα είναι πολιτιστική κληρονομιά. Η ναυμαχία της Σαλαμίνας έσωσε κάποτε τον δυτικό πολιτισμό, χρέος μας να σώσουμε κι εμείς το ταφικό μνημείο του στρατηγού που θριάμβευσε στον τόπο εκείνο το 480 π.Χ.
Πολλά οφείλει η Δραπετσώνα και το μνημείο στον κ. Ιακ.Χ.Δραγάτση, έναν ακούραστο ερευνητή της αλήθειας που στο βιβλίο του «Το Θεμιστόκλειον» (εκδ. Βασιλική Τυπογραφία Παφτάκη-Παπαγεωργίου 1910). Όχι μόνο κάνει μια ενδελεχέστατη μελέτη που αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι στον χώρο του εργοστασίου βρίσκεται το Θεμιστόκλειο αλλά παραθέτει και χάρτες και φωτογραφίες που δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία. Θαυμαστής και ο ίδιος του ανδρός αλλά και του άθλου του, γράφει ο Δραγάτσης σε ένα σημείο του βιβλίου του:

«Πάντων δ’ έσχατον, αφ’ ου εφθάσμαεν εις το τέλος του λόγου του περί του Θεμιστοκλέους θα ηδύνατό τθς να είπη πόσον αρμόζει η θέσις, όχι μπονον προς τα γεγραμμένα, αλλά και προς αυτό τούτο προ του να ιδρυθεί δηλ. μνημείον τιμητικόν τοιούτου ανδρός, αλλά και τοιούτου γεγονότος αναμνηστικόν, όχι μόνον διότι ο τόπος, ως είπομεν, απανταχόθεν είνε σύνοπτος, αλλά και διότι κείται εις τόσον καλόν σημείον, ώστε και δια τους εισπλέοντας και δια τους εκπλέοντας και δια πάντα εκείθεν παριόντα και το στενόν της Σαλαμίνος να δεικνύει και το μέγεθος της νίκης του Θεμιστοκλέους να υπομιμνήσκη και το υπέροχον της διανοίας του ανδρός εις τον νουν να επαναφέρει, ου μην αλλά να κείται εκεί προσόψιος άλλων ομοίως εξεχόντων σημείων και μετ’ αυτών να αναπολή εις την μνήμην την όλην εικόνα των εκεί τελεσθέντων»

Η Δραπετσώνα οφείλει να αναδείξει το μνημείο ανασύροντάς το από τον βούρκο στον οποίο το τοποθέτησαν άνθρωποι εκμεταλλευτές που δεν έδιναν δεκαράκι για την ιστορία αυτού του τόπου αλλά και της χώρας μας γενικότερα. Σχετική πρόταση έχει ήδη ψηφιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο και το θέμα σύντομα θα βρει τον δρόμο του.

Δεν υπάρχουν σχόλια: